Toz, genellikle katı parçacıkların havada süzülmesiyle oluşan küçük partiküllerdir. Endüstriyel ortamlarda veya çeşitli iş alanlarında üretilen, işlenen veya kullanılan malzemenin parçalanması, öğütlemesi, taşınması gibi işlemler neticesinde oluşan partiküller, havada asılı kalabilmek ya da çökebilmektedir.
Tozlar partikül boyutuna göre şu şekilde sınıflandırılmaktadır;
- TOPLAM TOZ: Ağız ve burun yoluyla solunarak alınan asılı haldeki partikül kütlesidir.
- SOLUNABİLİR TOZ: Akciğer içerisindeki alveollere kadar ulaşan 0,1–5 mikron değer aralığında olan tozlardır.
Toz iş sağlığı ve güvenliği açısından önemli bir fiziksel etmendir. İşçilerin nefes alıp vermeleri neticesinde akciğerlere ulaşarak çeşitli sağlık problemleri oluşturur, iş ortamında yoğunlaşarak görüş mesafesini azaltır, zaman içerisinde makinaların mekanik aksamlarında birikerek makinalara zarar verir ve arıza yaratarak bunun gibi birçok probleme neden olmaktadır.
Bu nedenle, çalışma alanlarında tozun kontrol altında tutulması ve azaltılması önemlidir. Tozla Mücadele Yönetmeliği gereğince işveren tozun meydana geldiği yerde çalışanın maruziyetini önlemek amacıyla gerekli tüm koruyucu ve önleyici tedbirleri almakla yükümlüdür.
Bu amaçla kullanılan toz emme sistemleri, kişisel koruyucu ekipmanlar, tozun işlenme süreçlerinde en aza indirilmesi gibi önlemler alınabilir. Ayrıca, çalışanların toza maruz kalmalarını önlemek için eğitimler ve solunum yoluyla koruyucu ekipmanların (maske, solunum cihazı vb.) kullanımı teşvik edilmelidir.
Toz ölçümleri iki kapsamda değerlendirilmektedir;
- Ortam Toz Ölçümü
- Kişisel Maruziyet Toz Ölçümü
